Historia różańca - jak to się zaczęło

Obecny kształt modlitwy różańcowej to efekt wypracowywania sekwencji trwający od XV wieku. Przedstawiamy genezę tej modlitwy oraz związanego z nią specyficznego rodzaju kultu w postaci modlitwy powszechnej.

Geneza różańca

Rytmiczne powtórzenia modlitw w sekwencjach znane są od stuleci. Już rycerze wypraw krzyżowych wymawiali sekwencje modlitw, które wypowiadane były w określonych momentach i przy okazji różnych świat. Sznury z koralikami bądź supełkami pozwalały na odmierzanie ilości powtórzeń nawet osobom, które nie potrafiły liczyć. Przez stulecia różne zakony miały w swojej tradycji odśpiewywanie psalmów inaczej zwanych psałterzami w serii 50 bądź 100 powtórzeń modlitwy Ojcze nasz. Natomiast zakony prowadzone przez kobiety odmawiały imię swojej opiekunki w modlitwie Zdrowaś Maryjo. Obecnie funkcjonujący w Kościele rodzaj różańca możesz zakupić na www.holyart.pl.

Historia tajemnic różańcowych

Tajemnice różańca świętego stworzył teolog i mnich Kartuzów w Kolonii Henryk Egher de Kalcar, żyjący w XV wieku. To dzięki niemu różaniec jest podzielony na dziesiątki oraz posiada uzupełnienia o życiu Jezusa. Niedługo potem bł. Dominik z Prus wydzielił w życiu Jezusa i Maryi 50 momentów (tajemnic) i sformułował kilka serii po 50 uzupełnień odpowiadających trzem etapom życia Jezusa: narodzenia i dzieciństwa, działalności publicznej oraz męki i śmierci. W takiej formie rozpowszechniał modlitwę różańcową na całą Europę.

Początkowo odmawianiem tego rodzaju modlitwy parały się jednie osoby duchowne. Dopiero w czasach nowożytnych upowszechniło się wspólnotowe odmawianie różańca. Dominikanie z Kolonii skrócili 50 tajemnic Złotego Różańca do 15 i połączyli je z odmawianiem 150 Zdrowaś… na podobieństwo 150 psalmów. Różaniec maryjny, zwany dominikańskim powstał, gdy Jakob Sprenger (inkwizytor), dodał na zakończenie każdego dziesiątka Zdrowaś, odmawianych przy każdej z 15 tajemnic, Ojcze nasz… i Wierzę... .

W XVI w Albert da Castello zastąpił nazwę Psałterz Najświętszej Maryi Panny na Różaniec Maryjny; wprowadził na początku Credo, trzy razy Zdrowaś Mario…; oraz podzielił różaniec na "dziesiątki" podzielone na tajemnice: Radosne, Bolesne, Chwalebne. Po soborze trydenckim Pius V wprowadził słowa, Matko Boża, módl się za nami grzesznymi teraz i w godzinę śmierci naszej. Amen. Na zakończenie dziesiątki wprowadził Chwała Ojcu. Różaniec święty funkcjonował w takiej formie do XXI wieku, kiedy to Jan Paweł II dodał do tajemnic – tajemnice Światła.

Budowa różańca

Modlitwę różańcową odmawiamy celem rozważania wydarzeń (tajemnic) z życia, działalności, męki i chwały Jezusa i Maryi, połączone z powtarzaniem modlitw. Istotne jest to, jakie elementy różańca łączą się z tymi modlitwami.

Wszystkie różańce mają krzyżyk lub medalik. Od tego miejsca rozpoczyna się modlitwa, dzięki wykonaniu znaku krzyża i odmówieniu modlitw wstępnych – Skład Apostolski. Następnie należy przejść do dużego paciorka i odmówić Ojcze nasz za każdym razem, gdy do niego dojdziemy.

Wszystkie małe paciorki oznaczają potrójne odmawianie Zdrowaś Maryj. A w intencji uproszenia cnót wiary, nadziei i miłości, Chwała Ojcu. Następnie rozpoczyna się kolejną z dziesiątek różańca.

Po odmówieniu tego cyku pięciokrotnie następuje zapowiedź tajemnicy różańca. Sekwencja kończy się odmówieniem jednej z trzech proponowanych modlitw: Modlitwa fatimska, O Maryjo bez grzechu pierworodnego poczęta lub Wieczny odpoczynek.

Różaniec święty jest jednym z najpowszechniejszych nabożeństw, znanej chrześcijanom na całym świecie. Warto więc znać jego genezę oraz sposób rozważania tajemnic.