Parafie na terenie Gminy - Szadłowice

Szadłowice
 
Kościół Parafialny p.w. św. Bartłomieja Apostoła

Proboszcz: ks. mgr Ireneusz Oliwkowski
ur. 31.10.1951r.
w. 05.06.1976r.
U. 1988r.

Dawna nazwa wsi brzmiała Sawłowice. Wieś leży przy drodze krajowej nr 15 w odległości 7 km od Gniewkowa i tyleż samo od Inowrocławia. Jest jedna z najstarszych wsi na Kujawach Zachodnich. Najwcześniejsze pisane wzmianki pochodzą z 1282 roku, kiedy to Mikołaj - kasztelan wiski i inowrocławski podarował wieś biskupom włocławskim. Była ich własnością po sekularyzacji, tj. do około połowy XIX wieku, kiedy to została wcielona do domeny inowrocławskiej. Wzmianki pochodzące z 1228 roku mówią, że Konrad Mazowiecki nadał Sawłowice braciom dobrzyńskim. Jednak historycy nie są zgodni co do tej daty.

Historia parafii i kościoła

Pierwsza parafia została erygowana w 1326 roku i należała do dekanatu gniewkowskiego, a tworzyły ją następujące wsie: Edwinowo, Latkowo, Racławice, Skalmierowice, Słońsko, Sawłowice, Więcławice. 16 grudnia 2001 roku szadłowicka parafia obchodziła 675 lat swego istnienia. Punktem kulminacyjnym rocznicowego święta było poświęcenie zabytkowej, zrekonstruowanej chrzcielnicy, która została odnowiona w pracowni artystycznej w Poznaniu. Obecnie do parafii należą następujące miejscowości: Latkowo, Skalmierowice, Słońsko, Szadłowice, Więcławice. Pierwszy drewniany kościół zbudowano około 1326 roku pod wezwaniem św. Bartłomieja, następnie po spaleniu świątyni, około roku 1597 zbudowano nowy kościół. Po zniszczeniu i tego kościoła, biskup włocławski Antoni Ostrowski i proboszcz szadłowicki Jan Borucki postawili w 1763 roku nowy drewniany kościół. Istniało przy nim Bractwo Opatrzności Boskiej od 1797 roku. Świątynia ta została policyjnie zamknięta 13 września 1885r. z uwagi na bezpieczeństwo wiernych. Za materiał uzyskany z rozbiórki uzyskano 390 marek. Ks. proboszcz Matuszewski (1887 - 1898) zbudował tymczasowo drewniany barak służący jako kaplica. Wiosna 1890 roku przystąpiono do budowy nowego kościoła z cegły palonej w stylu neogotyckim kosztem 51 tys. marek. Prowadził ja pan Felsch z Inowrocławia. W trakcie budowy powiększono zakrystię oraz zmieniono projektowaną podłogę ceglana na posadzkę. W końcu 1890 roku zakończono prace. Nowe organy wykonał i zamontował mistrz ze Śląska Jan Spiegel za 2884 marki. Konsekracja kościoła odbyła się 1891 roku, natomiast ołtarz główny w stylu neogotyckim został konsekrowany 30 lipca 1897 roku przez Sufragana Andrzejewicza. W ołtarzu zamurowano relikwie męczenników: św. Klemensa - papieża, i św. Wojciecha - biskupa. Ołtarz główny wystawiono na tle witraża pochodzącego ze starego kościoła, przedstawiającego św. Bartłomieja. Witraż ten przez długie lata zakryty był obrazem Najświętszej Panny Marii Niepokalanie Poczętej, w stylu barokowym. Od 1953 roku obraz umieszczono na ołtarzu w prawej nawie. Na ołtarzu głównym znajdują się namalowane postacie czterech Ewangelistów. Na ścianach bocznych prezbiterium usytuowane są dwie duże polichromie. Obraz po lewej stronie przedstawia Wniebowstąpienie Pańskie, natomiast obraz po prawej stronie przedstawia scenę Wniebowzięcia N.P.M.

Pierwsze malowanie kościoła wykonano w 1921 roku, następnego odnowienia jego wnętrza dokonali malarze z Gniewkowa, panowie Gołaszewscy w 1923 roku. Na życzenie parafian postanowiono wykonać polichromię wnętrza świątyni. Pracy tej podjął się Paweł Słomski z Bydgoszczy wg. Projektu profesora Władysława Drapiewskiego z Pelplina. Prace trwały od 30.04 do 03.10 1954 roku, z przerwami do 31. 08.1958r. Wzmocniono łuki i sklepienia zarysowane w czasie detonacji bomb i amunicji na lotnisku w Latkowie w 1945 roku. Następnie zostały odnowione symbole eucharystyczne, symbole Trójcy Przenajświętszej, symbole czterech Ewangelistów Maryjne i inne motywy dekoracyjne. Odnowione zostały ołtarze boczne, ambona, chrzcielnica, konfesjonały, chór muzyczny z organami, ławki. Prace trwały do 31.08.1958r.

Po wybuchu drugiej wojny światowej, zaraz w pierwszych dniach aresztowano wszystkich kapłanów dekanatu Gniewkowskiego, a wśród nich ks. Piotra Fibaka - proboszcza parafii Szadłowice. Przebywał on najpierw w wiezieniu inowrocławskim, potem został wywieziony do Lądu, gdzie przebywał do lipca 1940 roku. wrócił do Szadłowic i jako jedyny kapłan odsługiwał kościoły dekanatu, objeżdżając wszystkie na rowerze. W grudniu 1944 roku został ponownie aresztowany, by w początkach 1945 znaleźć się ponownie na wolności. Umarł w Gnieźnie w 1945 roku. Parafia szadłowicka uczciła jego pamięć wmurowaniem marmurowej tablicy pamiątkowej w ścianę kościoła. Świątynia i budynki plebańskie po zakończeniu wojny w 1945 roku znajdowały się w opłakanym stanie. Dachówka na kościele od strony szosy była zniszczona w większej części, reszta dachu była podziurawiona. Okna prawie wszystkie wybite wskutek wstrząsów od wysadzania bomb na lotnisku. Świątynia była splądrowana, bielizna kościelna została wywieziona do Skalmierowic i tam przepadła. Wiele szat liturgicznych skradziono. Montrancję, puszkę, chorągwie, sztandary przechowali parafianie po domach. Plebania była kompletnie zdemolowana: okna wybite , drzwi bez klamek, piece zniszczone, wodociąg zepsuty, meble wywiezione i zniszczone. Zachowały się jedynie budynki gospodarcze. 30 marca 1945 roku zarządzanie parafią objął ks. kanonik Antoni Węsierski, uchodźca z diecezji lwowskiej, który przy pomocy parafian usuwał szkody wyrządzone w trakcie trwania wojny. W uznaniu za swą pracę w diecezji lwowskiej ks. A. Węsierski miał prawo noszenia rokiety i mantoletu. W następnych latach dokonano wiele poważnych remontów i inwestycji, a mianowicie:

    - w lutym 1952 roku dokonano elektryfikacji kościoła i plebani,
    - w maju 1957 roku wykonano nowe ogrodzenie przy kościele (siatki w ramkach z kątownika na cokole żużlo - betonowym),
    - 27 października 1958 roku wykonano wkładkę pancerna do tabernakulum,
    - 13 listopada 1966 nastąpił remont kapitalny organów,
    - 1967 - wykonano nową studnie z kołowrotem na cmentarzu, wyremontowano dach na kościele łącznie z wymianą rynien,
    - 1969 - przebudowano częściowo prezbiterium i zbudowano nowy stół pański oraz doprowadzono wodociąg do plebani,
    - 1972 - wykonano ogrzewanie na olej opałowy,
    - 24 sierpnia 1975 roku poświęcono nową kaplicę przedpogrzebową, zbudowaną na cmentarzu w Szadłowicach,
    - 16 listopada 1980 zakończono budowę groty z figura Matki Boskiej Królowej Świata,
    - 14 lipca 1985 roku założono nową instalacje oświetleniową, odgromową i nagłośnieniową w miejscu spalonej przez piorun,

Ciekawostką jest fakt, że parafia Szadłowice należała od 6 lutego 1903 roku do 1 lipca 1984 roku do Dekanatu Inowrocław II.

    - 30 października 1995 roku poświecono nową plebanię zbudowana przez ks. proboszcza J. Oliwkowskiego - administratora parafii Szadłowice.

Najważniejszym przedsięwzięciem jest wymiana pokrycia wieży kościoła (blacha miedziana).

W kruchcie, przy wejściu na prawej stronie znajduje się ukrzyżowany Chrystus noszący znamiona rzeźby ludowej z końca XIX wieku. Natomiast po lewej wisi tablica pamiątkowa poświęcona ks. Ignacemu Posadzemu zasłużonemu współtwórcy Towarzystwa Chrystusowego, który urodził się w Szadłowicach. Dnia 30 maja 1990 roku odbyła się uroczystość 100-lecia kościoła św. Bartłomieja. Wziął w niej udział ks. prymas Józef Glemp, który celebrował mszę św. w asyście ks. dziekana Stanisława Kujawy z Gniewkowa i generalnego wikariusza Towarzystwa Księży Chrystusowców - ks. Bernarda Kołodzieja.

Historia dzwonów

Podczas I wojny światowej (1914 - 1918) dzwony kościoła zostały wywiezione przez władze niemieckie. Pozostał tylko jeden. W dziesiąta rocznicę odzyskania niepodległości tj. w 1929r. gdy parafią zarządzał substytut ks. wikary Stanisław Wasilewski (1918 - 1931), zakupiono dwa nowe dzwony z brązu. Większy dzwon - Bartłomiej ważył 400kg, ton "OL" - fundacji parafian. Mniejszy - Józef ważył 120kg, ton "E" - zakupiło go Kólko Rolnicze z Szadłowic.

Pozostawiony przez Niemców dzwon ważył 250kg i miał gotycki napis:
"DEUS UNUS SANKTUS. DEI FRINITAS MISTRERE". Czwarty dzwon był dzwonem zegarowym, wykonano go z brązu i ważył 50kg. W czasie okupacji Niemcy wywieźli wszystkie cztery dzwony, pozostała tylko sygnaturka. W roku 1948, gdy parafią zarządzał ks. Antoni Węsierski zakupiono w Warszawie od firmy Uciechowski i Skrzeczkowski trzy nowe dzwony ze składek publicznych w cenie 750 zł za jeden kilogram wagi dzwonu. Ważą one 75kg, 125kg, 200kg i noszą imiona: Antoni, Piotr, Bartłomiej. 25 grudnia 1977 roku średni dzwon (pęknięty) został na nowo przelany w Poznaniu przez firmę Skubiszyńskiego.

Zacheuszki

Kościół konsekrowany w 1891 roku nie posiadał zacheuszków. W miejscach namaszczonych olejem świętym znajdowały się zwykle gwoździe (na wysokości górnej części stacji drogi krzyżowej). Ze względów estetycznych w 1954 roku krzyże konsekracyjne wymalowano nieco poniżej stacji. Dziesięć miejsc namaszczonych jest w nawie, a dwa miejsca w prezbiterium. Na zesłanie Ducha św. w 1959 roku umieszczono w murach kościoła 12 zacheuszków oraz kinkiet do wiecznej lampki. Zacheuszki spiżowe, miedziowane i polerowane posiadają ornamenty o wzorach roślinnych. Dyble drewniane zagipsowane w murze podtrzymują zacheuszki za pomocą śrub zakończonych nakrętkami. W rurach miedzianych owych zacheuszków można zainstalować przewody elektryczne (względy liturgiczne wymagają oświetlenia zacheuszków świecami).

W pobliżu kościoła znajduje się XIX wieczny krzyż drewniany ozdobiony płaskorzeźbami przedstawiającymi narzędzia męki pańskiej oraz postaciami św. Marii Magdaleny, biskupa Stanisława i Wawrzyńca. U dołu krzyża znajduje się mało dziś czytelny napis dewocyjny.

W roku jubileuszowym 2000, dzięki staraniom obecnego proboszcza Ireneusza Oliwkowskiego został wykonany remont kapitalny dachu na kościele, wykonano podświetlenie kościoła na zewnątrz, malowanie wnętrza świątyni, ustawiono nowe dębowe ławki. Przy kościele wykonany został chodnik z polbruku. Uporządkowany został ogród przy plebani, wykonano trawniki, różnorodne nasadzenia krzewów, iglaków oraz drzewek liściastych. Dla młodzieży zostało wykonane boisko do koszykówki z oświetleniem.

Załącznik:
Spis duszpasterzy - proboszczów

    ks. Marcin Laskowski - 1780 - 1783
    ks. Tadeusz Czujkowski - 1783 - 1786 - ojciec franciszkanin
    ks. Jan Wochelski - 1786 - 1803
    ks. Stanisław Kalinowski - 1817 - 1848
    ks. Wojciech Zieliński - 1849 - 1851
    ks. Teodor Adamski - 1851 - 1877
    (kulturkampf) 1877 - 1886, walka ideologiczna i polityczna prowadzona przez rząd Ottona von Bismarcka. Jej celem było zahamowanie wpływów papieskich, zachowanie "czystości" kultury niemieckiej. W 1871 roku władze wydaliły z Niemiec Jezuitów, a wtedy Watykan zerwał stosunki dyplomatyczne z państwem pruskim. Kulturkampf objawił się zaostrzeniem polityki germanizacyjnej.
    ks. Maximilian Matuszewski - 1886 - 1898
    ks. Stagraczyński - 1898 - 1901
    ks. Bolesław Paluchowski - 1902 - 1912
    ks. Jagalski - 1917 - 1918
    ks. Stanisław Wasilewski - 1918 - 1931 substytut wikary
    ks. Piotr Fibak 1931 (1929) - 1945 kanonik kruszwicki, dziekan gniewkowski
    ks. Antoni Węsierski - 30.03.1945 - 29.06.1953 - administrator parafii, kanonik
    ks. Franciszek Januchowski - 01.10.1953 - 24.06.1959
    ks. Wiktor Kasprzak - 25.06.1959 - 15.01.1962
    ks. Jan Sikorski - 16.01.1962 - 01.09.1964
    ks. Albin Obiegły - 20.09.1964 - 01.07.1988
    Ireneusz Oliwkowski - 1988 -